BİM ve KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ

1. TEMEL BİLGİLER

1.1.  Kurumsal Yönetim

Kurumsal Yönetim anlayışı temel olarak firmaların ilişkili tarafları ile yönetimi arasındaki ilişkilere yönelik düzenlemeleri içermektedir. Farklı çıkar ve hedeflere sahip gruplar arasında ortak bir yönetim yapısını hedeflemektedir (SALDANLI, 2012). Amaç küresel alanda yatırımcıların korunması, doğru ve güvenilir bir yönetim oluşturulması, paydaşlar ile olumlu ilişkiler kurulması, resmi kuruluşlara ve yatırımcılara karşı şeffaf olması, yönetimde adil hakların verilmesi ve adil kar payının dağıtılmasıdır.

1.2. Kurumsal Yönetim İlkeleri

• ·         Etkin Kurumsal Yönetim Çerçevesi Temelinin Tesisi
• ·         Hissedarların Hakları ve Temel Sahiplik işlevleri
• ·         Hissedarların Adil Muamele Görmesi
• ·         Kurumsal Yönetimde Paydaşların Rolü
• ·         Kamuya Duyuru Yapma ve Şeffaflık
• ·         Yönetim Kurulunun Sorumlulukları

Kurumsal Yönetim İlkeleri OECD’ye üye olan ve olmayan ülkelerin ortaklaşa oluşturdukları, bağlayıcılığı olmayan , sürekli gelişen ve değişen önerilerdir. Aynı zamanda IMF ve diğer uluslararası kuruluşlarda bu ilkelerin şekillenmesinde katkıda bulunmuşlardır.

Bu ilkeler, hisseleri menkul kıymetler borsalarında işlem gören şirketler üzerine odaklanmaktadır. Ancak, uygulanabilir olarak görüldüğü ölçüde, İlkeler, hisseleri menkul kıymetler borsalarında işlem görmeyen şirketlerde de, örneğin özel ve kamu işletmelerinde, kurumsal yönetimin geliştirilmesi için yararlı bir araç olabilir. Bu ilkeler, OECD üyesi ülkelerin iyi kurumsal yönetim uygulamalarının geliştirilmesinde esas alacağı ortak bir temel teşkil etmektedir. Ancak, bu İlkelerin, hükümetlerin, özerk yönetimlerin veya özel kuruluşların, kurumsal yönetim alanında en iyi uygulamaları daha ayrıntılı bir şekilde geliştirme amaçlı girişimlerinin yerini alması düşünülemez. (Kurumsal Yönetim Derneği, 2004).

1.3. Kurumsal Yönetimin İşletmeler Açısından Önemi

Kurumsal Yönetim İlkelerinin uygulanması ile şirketlerde performans artışı olur, şirketler daha rekabetçi olurlar, yenilikçi ve bulundukları ülkelere katma değer üreten konuma gelirler.

Yönetimde bulunan veya bulunmayan hissedarlar şirkete karşı daha fazla güven duyarlar. Şirkette tesis edilen şeffaflık ile yatırımcılara, tedarikçilere ve kuruluşlara güvenilir şirket imajı verilir. Bu sayede şirketin hisse fiyatları ve marka değeri artar. Yönetim kurulu sorumluluklarını daha hassas bir şekilde yerine getirir ve şirketin zarar etme ihtimali en aza düşürülmüş olur.

Kurumsal Yönetim bir süreç olduğu için hep daha iyiye giden ve geleceğe şekil veren bir şirket kültürü oluşur. 

2. BİM’İN GENEL FAALİYET BİLGİLERİ

17 yıldır perakende sektöründe olan BİM şuanda sektör lideridir. Her geçen gün şube sayısını ve kârlılığını artırmaktadır. Kurum kültüründe karşılıklı güven çok önemli bir ilkedir. BİM’den aldığınız her ürün güvence altındadır. Hiçbir şart öne sürmeden geri iade edebilirsiniz. Aynı zamanda, satılan ürünler genelde BİM tarafından üretilmekte dolayısı ile fiyatlar daha uygun olmaktadır. Kaliteden ödün vermeden, tüketiciyi merkeze alan bir yaklaşım vardır.

Yukarıda saydığımız olumlu etmenlerden dolayı BİM her gün gelişmekte, piyasadaki büyüklüğünü pekiştirmektedir. Sayısal verilere baktığımızda bunu daha iyi anlamaktayız.

2012 yılında net satışlarda %21’lik artış olmuştur. Şirket Mısır ve Fas’ta da hizmet vermektedir. Bunda yeni açılan 366 yeni mağazanın payı vardır.

Ülkemizin hemen hemen her ilinde faaliyet gösteren BİM 2012 yılında %11 oranında yaygınlaşmıştır. Toplam 3655 tane mağazası vardır.

Şirketin net kârı %11 oranında artarak 331M TL’ye ulaşmıştır. Şirket bünyesine eklenen BimCell ile abone sayısı 250,000’ni geçmiştir.

Şirketin hisseleri borsada işlem görmektedir. Paydaşları ile iyi ilişkilere önem veren BİM 2011 yılı kârının 197,3 milyon TL’sini 2012 yılında nakit olarak dağıtmıştır.

Her yıl Deloitte tarafından hazırlanan “Global Powers of Retailing”  raporuna göre BİM, kaynakların verimli kullanımında dünya birincisi olma başarısını göstermiştir.

3. BİM’İN KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ VE UYGULAMALARI

Sermaye Piyasaları Kurulu kararınca (SPK), BİM Kurumsal Yönetim İlkelerine uymaktadır ve şu şekilde yapılanmaya gitmiştir.

3.1. Pay Sahipleri

BİM, Şirket yönetimi ile pay sahipleri arasındaki iletişimi oluşturmak ve pay sahipleri ve tüm menfaat sahiplerini doğru, eksiksiz, hızlı ve etkin olarak bilgilendirmek amacıyla 2005 yılında Finans Direktörlüğü’ne bağlı Yatırımcı İlişkileri Birimi’ni oluşturmuştur.

Bu birim aynı zamanda yasal sorumlulukları takip etmek ve Kurumsal Yönetim konusunda gerekli adımları atmak zorundadır. Şirkette, Kurumsal Yönetim için beklenen koordinasyonu sağlamaktadır.

Bunlara ek olarak bu birim aynı zamanda Pay Sahiplerine ait gizli bilgileri saklar, gerekli yazışmaları yapar. Toplantılara ait raporlar bu birim tarafından organize edilmektedir. Gerektiğinde paydaşlar ile yüz yüze toplantılar yapılmaktadır.

BİM Pay Sahiplerine ait bilgi edinme hakkına bağlı olarak, gizli olmayan her türlü bilgiyi paylaşır. Şirketin kârı, gelecek planları, büyüme oranları, yatırımcı ilişkileri bunlardan bazılarıdır.

Genel Kurul toplantılarında alınan kararlar halka açıktır. Kamuoyu açıklamaları ve raporlar şirketin web sitesinden duyurulmaktadır.

Oy kullanma da herhangi bir imtiyaz bulunmamaktadır. Her bir hisse için bir oy hakkı vardır. Hissedarlar kendi yerlerine oy kullanacak vekil gönderebilirler.

Şirket her sene kârın en az %30’u hak sahiplerine dağıtılmaktadır.  Kâr dağıtımında da herhangi bir imtiyaz bulunmamaktadır. Payların devri ilgili yasaya göre yapılmaktadır ve kısıtlayıcı herhangi bir hüküm yoktur. 

3.2. Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık

BİM, kamuoyunu bilgilendirme ve şeffaflık ilkelerine SPDK ve Borsa İstanbul düzenlemelerine uygun olarak yapmaktadır. Şirketin mali veya uygulamalarında meydana gelen değişiklikler hemen duyurulmaktadır. Şirket ihtiyaç duyması halinde kamuya açıklamada bulunur. Gerekli görüldüğünde medya ile toplantılar yapılır.

Şirket web sitesini aktif olarak kullanmaktadır. Gerekli açıklamalar buradan anında yapılmaktadır. Yatırımcılara ve Pay Sahiplerine yönelik raporlara buradan ulaşılabilir. Şirketin web sitesi aynı zamanda İngilizce olarak da hizmet vermektedir.

Şirket çeyrek dönemler halinde hazırlamış olduğu faaliyet raporlarını kamuyu aydınlatma platformu ve internet ortamında paylaşmaktadır. Yıllık faaliyet raporu tam ve doğru şekilde yayınlanmaktadır.

3.3. Menfaat Sahipleri

Menfaat sahipleri kendilerini ilgilendiren durumlarda internet ortamından ve basın bültenleri yoluyla bilgilendirilmektedirler. Menfaat sahipleri, web sitesinde bulunan iletişim bilgilerini kullanarak istekte bulunma, şikâyet etme veya etik olmayan uygulamalar hakkında bire bir iletişime geçmektedirler. Gerekli geri bildirimler kısa zamanda yapılmaktadır.

Menfaat sahiplerinin yönetime katılması için herhangi bir mekanizma olmamakla birlikte yönetimde bulunan bağımsız üyeler tarafından yönetime katılmaları sağlanmaktadır.

Menfaat sahiplerinin karar süreçlerinde ortak olmaları üst düzeyde tutulmaya çalışılmaktadır. Bu amaçla toplantılar yapılmakta ve Yönetim Kuruluna öneriler sunulmaktadır.  Aynı zamanda çalışanların sıkıntılarını ilgili birim yöneticisine anında iletmeleri tavsiye edilmektedir.

Personel ile ilişkiler 34 bölgede bulunan Yöneticiler ile yapılmaktadır.  İnsan kaynakları yönetimi, işe alınan personelin eğitimi ve kariyer planlanması burada sağlanmaktadır. Personelin her türlü istek ve şikâyetleri burada çözüme kavuşturulmaktadır. Performans ödülleri çalışanlara duyurulmaktadır.

Şirketin Yöneticilerden, tedarikçilerden ve çalışanlardan beklentileri açıkça belirtilmiştir. Gerekli denetimler sürekli yapılmaktadır. Bunlar kamuya açıklanmamıştır.

Sosyal Sorumluluk çerçevesinde yıllık olarak projeler desteklenmektedir. Mağazalarda arta kalan karton, poşet ve naylonlar ilgili firmalara aktarılmaktadır. 2010 yılından beri doğada çözünen poşetler kullanılmaktadır.

Üretilen ürünlerin kalite kontrolleri şirket içinde kurulan laboratuvarlarda ve dış kurumlar tarafından yapılmaktadır. Piyasaya çıkarılacak ürünlerin beğeni ve kontrol testleri de Merkez Ofiste yapılmaktadır. Satılan tüm ürünlerin en az azami standartlara uygunluğu kontrol edilmektedir.

Tüketicilerin ihtiyaçlarını en ekonomik ve güvenli yoldan temin etmek BİM’in politikası olmuştur.

3.4. Yönetim Kurulu

Şirketin idaresi Yönetim Kurulu tarafından yapılmaktadır. Genel kurul tarafından seçilen en az 5 en çok 9 kişi Yönetim Kurulunu oluşturur. Aynı zaman da Yönetim Kurulunda bağımsız üyeler bulunmaktadırlar ve bunların sayısı üye sayısının üçte birinden az olamaz.

Şirketin Yönetim Kurulu Başkanı aynı zamanda İcra Kurulu Başkanlığını yapmaktadır. Zamanın etkin ve verimli kullanılması ve organizasyon yapısının dinamik olması amaçlanmıştır. Yönetim Kurulu, Genel Kurulun denetiminde çalışmaktadır. Bağımsız üyeler şirket dışında çalışabilirler.

Yönetim Kurulu şirketin etki bir şekilde yönetilmesi için gerekli sıklıkta toplanır. Üyeler her toplantıya özen gösterirler. Toplantı konusu hakkındaki bilgi ve belgeler toplantıdan yeterli süre önce üyelere incelemeleri için verilir.

Yönetim Kurulu karar alırken toplantı yapmak zorunda değildir. Üyelerden mektup ve faks ile imzaların alınması ile karar verebilir. Yönetim Kurulu üyeleri eşit oy hakkına sahiptirler. Alınan kararlarda gerektiğinde kamuya açıklanır.

Şirket bünyesinde aynı zamanda Denetim ve Kurumsal Yönetim Komiteleri bulunur. Denetim Kurulu, Yönetim Kurulunun görev ve sorumlulukları hakkındaki uygulamaları üçer aylık dönemler halinde Yönetim Kuruluna sunarlar. Kurumsal Yönetim Komitesi, Kurumsal Yönetim İlkelerinin şirket içindeki etkinliğini denetler ve Yönetim Kuruluna önerilerde bulunur.

BİM risk yönetimi çerçevesinde gerekli önlemleri almış ve gerekli komiteleri kurmuştur. Fiziki değerlerin korunması için tedbirler alınmış ve raporlamalar yapılmıştır.

Şirket bünyesinde bulunan İç Denetim Birimi şirketin amaçlarına ulaşmada Risk Yönetimi ve Kurumsal Yönetim İlkelerini sistemli şekilde yaklaşarak hareket etmektedir. İç Denetim Biriminin hazırlamış olduğu raporlar yıllık raporlara yansıtılmaktadır.

Kurumsal Yönetim Komitesi şirketin varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye sokacak risklerin tespit edilmesi, önlemlerin uygulanması ve riskin yönetilmesi ile de görevlidir.

Şirket’in hedefi, indirimli gıda perakendeciliği sektöründe yüksek verimlilik sağlamak ve gelecekte bu konsepti uygulayabileceği ülkelere açılarak, buradaki tüketicilere hizmet vermektir. Kaliteli ürünlerin satılması, özel markalı ürünlerin oranının artırılması, fiyat indirimi ve tedarikçilerin verimliliği de hedefler arasındadır.

Yönetim tarafından yurt içi ve yurt dışına ait stratejik hedefler hazırlanmakta ve Yönetim Kurulunun onayına sunulmaktadır. Yönetim kurulu hedeflerin etkinliğini aylık olarak değerlendirmektedir.

Üyelere ve yöneticilere borç ve kredi verilmemektedir. Yönetim Kurulunun ücretlendirmeleri belirlenmiş olup, kârdan pay verilmemektedir.

4. KAYNAKLAR

 BİM Faaliyet Raporu 2012, http://bim.com.tr/Uploads/dosyalar/1_75342538_bim_faaliyet_raporu_2012.pdf (erişim tarihi: 15/05/2013)

Kurumsal Yönetim Derneği, Ekonomik Kalkınma ve Kalkınma Örgütü, Kurumsal Yönetim İlkeleri 2004.

OECD Kurumsal Yönetim İlkeleri, http://www.yenittk.com/tr/guncel-yayinlar-raporlar-oecd-kurumsal-yonetim-ilkeleri.html (erişim tarihi: 12/05/2013)

SALDANLI, Kurumsal Yönetim Endeks Performansının Analizi,  Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:8, Yıl:8, Özel Sayı, 8:137-154